Coronavirus’lar (CoV), basit soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. Coronavirus’lar hayvanlardan insanlara bulaşarak hastalık yapabilir. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok coronavirüs mevcuttur.
Coronavirus’ların insanlarda dolaşımda olan alt tipleri çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir.
31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü, Çin’in Hubei eyaletinin Vuhan şehrinde sebebi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiştir.
Yüzeylerindeki çıkıntılar nedeniyle Latince’deki “corona”, yani “taç” anlamından yola çıkılarak bu virüslere Coronavirus (taçlı virüs) ismi verilmiştir.
Coronaviruslar, başlıca Alfa, Beta, Gama ve Delta Coronaviruslar olmak üzere dört sınıfa ayrılırlar. İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunabilmektedirler (evcil ve yabani hayvanlarda).
İnsanlarda Coronavirus’un neden olduğu hastalık spektrumu basit soğuk algınlığından ağır akut solunum sendromuna (ciddi akut solunum sendromu- SARS) kadar değişkenlik gösterebilmektedir. İnsan ve hayvanlarda çeşitli derecelerde solunum yolu, barsak enfeksyonu, karaciğer, böbrek ve sinir sisteminde tutulumlarla seyreden klinik tablolara neden olabilmektedir.
Vuhan’ın güneyindeki Vuhan Güney Çin Deniz Ürünleri Şehir Pazarı (farklı hayvan türleri satan bir toptan balık ve canlı hayvan pazarı) çalışanlarında kümelenme olduğu belirtilmiştir. Vakalarda ateş, solunum sıkıntısı ve radyolojik olarak iki taraflı akciğer tutulumu ile uyumlu bulgular tespit edilmiştir. Şu ana kadar bildirilen ölüm vakaları genellikle ileri yaştaki bireyler yada eşlik eden sistemik hastalığı olan bireyler olmuştur.
İçindekiler
Coronavirüs Kaynağı
Hastalığın kaynağı henüz netlik kazanmamıştır. Eldeki veriler, Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı olarak satılan vahşi hayvanları işaret etmektedir.
Hastalığın başlangıcındaki ilk kaynak olarak Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı satılan vahşi hayvanlar düşünülmekle birlikte, insandan insana ve sağlık merkezlerinde bulaşma bildirilmiştir. Hastalığın damlacık yoluyla bulaştığı düşünülmektedir. Virus hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların kontamine ettiği yüzeylerden (göz, ağız, burun mukozasına temasla) bulaşabilir.
Asemptomatik kişiler solunum yolunda virus taşıyabilir, ancak esas bulaşma hasta bireylerden olmaktadır.
Şu ana kadar yayımlanmış olan bilimsel yayınlara göre kabul edilen kuluçka süresi 2-14 gün arasındadır.
Coronaviruslar genel olarak dış ortam dayanıklılığı olmayan virüslerdir, ancak bugün için COVID-19’un bulaştırıcılık süresi ve dış ortama dayanma süresi net olarak bilinmemektedir.
Belirtiler
Enfeksiyonun yaygın belirtileri solunum semptomları, ateş, öksürük ve dispnedir. Daha ciddi vakalarda, pnömoni (zatürre) , ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilir.
Eldeki verilere göre ağır seyreden olguların oranının ve ölüm hızının çok yüksek olmadığı (yaklaşık %2) şeklinde bir izlenim elde edilmiştir. Ancak, bu durum ilerleyen dönemde virüsün genetik yapısında ortaya çıkabilecek değişikliklere bağlı olarak farklılaşabilir.
Hastalık Kimlerde Ağır Seyredebilir?
Mevsimsel gripte olduğu gibi yaşlı hastalarda ya da altta yatan kronik kalp hastalığı, akciğer hastalığı, kronik böbrek ve karaciğer hastalığı olanlarda, bağışıklık sistemi ilaç veya hastalık sebebiyle bozulmuş olanlarda ağır seyredebilir.
Olası Vaka – Kesin Vaka
Son 14 gün içerisinde hastalığın başladığı Çin’in Hubei eyaleti ve özellikle Wuhan şehrinde bulunan ve yüksek ateş, kuru öksürük ve solunum güçlüğü çeken hastalar olası vaka ve mikrobiyolojik yöntem ile solunum yolları örneklerinden etkenin saptandığı olgular da kesin vaka olarak adlandırılır. Böyle kişilerin kendileri doğrudan sağlık kurumuna gitmelerindense durumlarını sağlık kurumuna telefon ile bildirip sağlık ekipleri tarafından ön değerlendirmelerinin evlerinde yapılması enfeksiyonun toplum içerisinde yayılımını engellemek açısından önemlidir.
Hastalığın Tedavisi Var mıdır?
Şu an için hastlığı tedavi edecek herhangi bir antiviral ilaç yoktur. Diğer viral enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar Coronovirüs enfeksiyonlarının tedavisinde de denenmiş ancak etkili bir sonuç elde edilememiştir. Yatak istirahati, bol sıvı tüketimi ve iyi beslenme vücut direnci açısından gereklidir. Henüz bir aşı geliştirilmemiştir.
Diğer yazılarıma ulaşabilmek için buraya,
Web Siteme ulaşabilmek için buraya,
www.tatlibirtelas.com Instagram hesabına ulaşabilemek için buraya tıklayabilirsiniz.
