Merhaba sevgili anne babalar ve blog okuyucuları, zaman zaman çocuklarımızda beklenmedik davranış problemleri gözlemleyebiliriz. Ebeveyn olarak bizler, bu davranışların temelinde yatan sebepleri öğrenip çözüm üretmeye çalışırız. Belli dönemlerde çocuklarımızda; alt ıslatma, hatta dışkı kaçırma, saç koparma, kaygı ve içe kapanıklık, konuşmada zorlanma, kendisine ya da bir başkasına zarar verme, tik durumları, inatçılık, takıntılı olma, gibi bazı davranış sorunlarıyla karşılaşabiliriz. Fakat “Her davranış bozukluğu olan çocuk otizmlidir” demek son derece yanlıştır. Çünkü her davranış probleminin altında birçok sebep yatmaktadır. Çocuğun baskı, kaygı ve aşırı tutucu bir ailede yetişiyor olması, aile içi şiddete maruz kalması, travma yaşaması, yanlış yetiştirilme şekilleri buna örnek verilebilir. Bunların dışında çocuk, otizmli olduğu için de davranış bozukluğu gösteriyor olabilir. Çocuğumuzun otizmli olduğunu nasıl anlarız? Belirtileri nelerdir?
Bu yazımda sizler için otizm kategorisiyle ilişkili belli başlı durumları sıralayacağım.
İçindekiler
Sosyal Etkileşimdeki Yetersizlik
- Otizmli çocuklar, göz kontağı kurmaktan kaçınırlar. Ya da çok kısa süreli veya birden bire gözlerini karşısındakinin gözlerine dikmek ve kaçırmak gibi sıra dışı göz kontağı özellikleri de gösterebilirler.
- Sosyal oyun davranışları yetersizdir ya da hiç yoktur. Bu sebepten dolayı arkadaşlık ilişkileri de yetersizdir. Tek başlarına genelde aynı oyuncakla oynamaktan daha çok zevk alırlar. Dönen, hareket eden ya da ses çıkaran oyuncaklara ilgileri büyüktür.
- Jest ve mimiklerini sınırlı kullanmaktadırlar. Ya da kullandıkları jest ve mimikleri konuşmasıyla uyumlu değildir.
İletişimde Yetersizlik
- Otizmli bireylerin yaklaşık %40’ı sözel iletişim becerilerini kullanamamaktadır. Sözel iletişim gerçekleşmediği için alt ıslatma durumlarıyla karşılaşılmaktadır. Tek ya da iki sözcüklü kelime kullanan otizmli bireyler olduğu gibi karmaşık konuşma şekline sahip bireyler de vardır. Alışılmadık ses kalitesi ve vurgu özellikleri gösteriyor olabilirler.
- Dil gelişiminde gecikmeler yaşanmaktadır. İki yaşından büyük olup da tek bir söz bile söyleyemeyebilirler.
- Karşılıklı diyalog kurmada ve iletişimde yetersizdirler. Kendi isimleriyle seslenildiği zaman dönüp bakma eylemi göstermezler ya da bu durum çok seyrektir.
Sınırlı/Yineleyici İlgi ve Davranışlar
Çocuğumuzun otizmli olduğunu nasıl anlarız sorusuna verilecek bir diğer cevap ise sınırlı/yineleyici ilgi ve davranışlardır. Günlük yaşamda alışılagelmiş durumların değişikliğine aşırı tepki verirler. Belli bir düzene ve rutine bağlılık söz konusudur. İnatçılık söz konusudur.
Hareket eden, ses çıkaran, dönen ya da parlak nesnelere karşı aşırı takıntılı olma durumu gösterirler. Öğrencim Emir’in en sevdiği nesne bir ıslak mendildir. Sadık Emre ise kendi tükürüğüyle saatlerce oynayabilir. Bireyler, sıra dışı hareketler sergilerler. Bunlardan en sık olanları şunlardır:
- Kollarını kanat çırpar gibi sallamak
- Parmak ucunda yürümek
- Kendisine ya da bir başkasına zarar vermek
- Ellerini sallamak ya da sürekli ağza götürmek
- Kendi etrafında dönmek
- Nedensiz ağlama ya da gülme
- Durduğu yerde sallanmak
- Bir nesneye karşı takıntılı olmak
- Farklı bir beden duruşuna veya farklı bir yürüyüş şekline sahip olmak
Örnek verecek olursak Azra isimli öğrencim, farklı duruş şekli dışında hiçbir davranış problemi sergilemezken bir diğer öğrencim olan Mustafa, yukarıda sıralamış olduğum hareketlerin neredeyse hepsini göstermekte.
Yazıma burada son verirken siz değerli blog okuyucuları, yukarıda yazmış olduğum maddelerin her çocukta aynı ölçüde bulunmayacağının altını çizmek istiyorum. Daha iyi anlatabilmek için sizlere kendi öğrencilerimden kısa örnekler verdim. Şüphe duyduğunuz bir durumda lütfen ilk önce doktorunuza başvurunuz.
Sevgiler…
Diğer yazılarıma ulaşabilmek için buraya,
Instagram hesabıma ulaşmak için buraya,
www.tatlibirtelas.com Instagram hesabına ulaşabilmek için buraya tıklayabilirsiniz.
