Yenidoğan sarılığı; bebeğinizin yenidoğan döneminde yüksek ihtimalle karşılaştığınız bir sağlık problemidir. Çünkü yenidoğan sarılığı; zamanında doğan her 10 bebekten 6’sında, erken doğan her 10 bebekten 8’inde görülür.
Kızımın doğum sonrası kontrollerinde sarılık olmamasına rağmen birkaç gün sonra göz beyazında fark ettiğimiz sarılaşma ile nasıl telaşa kapıldığımızı hatırlıyorum…
Neyse ki “süt sarılığı” olması ve en fazla bir iki hafta içerisinde geçecek olması, endişelerimizi boşa çıkarmıştı.
İçindekiler
Peki Yenidoğan Sarılığı Nedir ?
Yenidoğan sarılığı; bebeklerin kanında aşırı miktarda bilirubin olduğunda görülür. Kendini bebeğin göz beyazını ve cildini sarartarak gösterir.
Bilirubin; vücudun kırmızı kan hücrelerini parçalaması sırasında ortaya çıkan bir atık üründür. Genellikle karaciğer bilirubini işler ve safraya taşır. Safradan sindirim sistemine giderek vücuttan dışarı atılır.
Bu normal süreç yenidoğanda çeşitli nedenlerle değişebilir, bilirubin aşırı salgılanabilir ve yenidoğan sarılığı ile sonuçlanır.
Yenidoğan Sarılığı Çeşitleri
Fizyolojik Sarılık
Fizyolojik sarılık; yenidoğanda bilirubinin atılmasının yavaşlaması ile gelişir. Sağlıklı bir yenidoğanda ilk 24 saatten sonra görülür.
- Yeterince olgunlaşmayan yenidoğan karaciğer fonksiyonları
- Bağırsak florasında yeterli bakteri bulunmaması
- Bağırsak hızının yavaş olması ve
- Yeterli beslenememe sonrası görülür.
Yenidoğanlarda bu tip sarılık çok yaygındır. 3. ve 5. günler en yüksek düzeyine ulaşıp genellikle 2 hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur.
Erken doğan bebeklerde iyileşme 4. haftayı bulabilir bu nedenle doktor tarafından takibi önemlidir.
Anne sütü sarılığı
Anne sütü ile beslenen bebeklerde görülen bu sarılık türü, anne sütünde bulunan bir kimyasalın bebeğin bilirubinden kurtulma becerisine müdahale etmesinden kaynaklanır. Bu tür sarılık genellikle doğumdan birkaç gün sonra gerçekleşir.
Anne sütü sarılığı zararlı değildir ve genellikle birkaç hafta sonra kendiliğinden iyileşir.
Patolojik Sarılık
Anne ve bebeğin kan gruplarının uyumsuz olması durumunda nadir görülen bir sarılık türüdür.
Bu durum hamilelik sırasında bir problem olarak görülmez çünkü anne ve bebeğin kan akışı karışmaz. Fakat doğum sırasında anne ve bebeğin kanı birbirine karışabilir. Bu karışma söz konusu olduğunda anne bir sonraki hamileliğinde aktif hale gelecek antikorları geliştirir ve ikinci bebeğin kan hücrelerine saldırmak için plesentaya yerleşir.
İkinci bebekte bu kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesi bebeğin kan dolaşımına bırakılır,bilirubin yükselir ve sarılık ile sonuçlanır.
Genellikle doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde görülür ve bu tür sarılık olan bebeklerin tedaviye ihtiyacı vardır.
Biliyer Atrezi
Biliyer atrezi bebeklerde nadir görülen sarılık türüdür.
Karaciğerdeki safra kanallarının gelişim bozukluğu nedeniyle safra yolu tıkanıklığına denir.
Bu durumdaki bebekler genellikle normal olarak büyürler ve ilk başta iyi görünürler, ancak erken teşhis edilmez ve tedavi edilmezlerse ciddi karaciğer hastalıkları olabilir.
Bu tür sarılıklı bebekler genellikle 2-8 haftalık zamanlarda belirti göstermeye başlarlar.
Bu tür sarılık olan bebeklerin tedaviye ihtiyacı vardır.
Yenidoğanlarda Sarılık Belirtileri
Yenidoğan sarılığı bebeğinizin cildinin ve göz beyazlarının sarı renge dönmesine neden olur. Sarılık tipik olarak yüz ve baştan başlar.
Eğer bilirubin seviyesi artarsa, renk vücuda yayılır. Bebekler ayrıca uykulu olabilir ve beslenme güçlüğü çekebilirler.
Safra tıkanıklığı olan bebekler ise soluk görünür ve koyu renkli idrar yaparlar.
Yenidoğan Sarılığını Doktor Takip Etmeli mi ?
Evet. Çocuk doktorunuz ya da aile hekiminiz çocuğunuzun sarılığını takip etmelidir.
Hangi belirtiler ile doktora gidilebilir:
- Bebeğinizin rengi sarardıysa (göz,yüz,vücut)
- Bebeğiniz hasta olmamasına rağmen yeterli beslenemiyor ve kilo alamıyorsa
- Bebeğinizin yüzü solgun ve idrarı koyuysa doktorunuza başvurmalısınız.
Yenidoğanlarda Sarılık Testleri
Sağlık personeli bebeğinizin cildine yerleştirilen özel bir makine olan bilirubinometre kullanarak bebeğinizin sarılık düzeyini ölçebilir. Ancak, bebeğinizin kanındaki bilirubin seviyesinin daha doğru bir şekilde ölçülmesi veya sağlık personelinin bebeğinizin daha ciddi bir duruma sahip olduğundan endişelenmesi durumunda başka testler de yapılabilir.
Yenidoğanlarda Sarılık Tedavisi
Yenidoğan sarılığı tedavisi, ne kadar kötü olduğuna ve neyin sebep olduğuna bağlıdır.
Doğumdan birkaç gün sonra oluşan sarılıklı bebeklerin dikkatli izlenmesi gerekir. Bu bebeklerin genellikle hastanede kalması gerekmez.
Bebeğinizin bilirubin seviyeleri yüksekse, birkaç gün boyunca fototerapi tedavisi görebilir. Bu tedavi yöntemi aşırı yükselen bilirubini azaltmak için ultraviyole ışık ile yapılır.
Bilirubin seviyelerinin çok yüksek olduğu şiddetli sarılık, değişim transfüzyonu ile tedavi edilir. Bu yöntem, bebeğin kendi kanının ona uyumlu taze bir kanla değiştirilmesidir. Bu yaygın değildir ve genellikle patolojik sarılık için uygulanır.
Bebeğinizde biliyer atreziden kaynaklanan sarılık varsa, safra drenajına yardımcı olmak için acil bir operasyona ihtiyacı olacaktır.
Bebeğinizin anne sütü sarılığı varsa, emzirmeyi durdurmanız gerektiği anlamına gelmez. Bu tip bir sarılık genellikle hafiftir ve zamanla kendiliğinden iyileşir. Ne yapacağınız konusunda endişeleniyorsanız, doktorunuza danışabilirsiniz.
Yenidoğanlarda Sarılığın Önlenmesi
Belli bir tür kan uyuşmazlığının neden olduğu sarılık önlenebilir.
Doktorunuz veya sağlık uzmanınız bu tür sarılıkların bir sorun olabileceğini düşünürse, doğumdan hemen sonra bir anti-D enjeksiyonu uygulayabilir. Bu yöntem sonraki gebeliklerde komplikasyonları önleyebilir.