Zeka geliştiren oyunlar denildiğinde genellikle akla matematik ile ilgili oyunlar gelir. Halbuki bütün çocuk oyunları aslında dolaylı da olsa zeka geliştirir. Özellikle eğlenerek oynanan her oyun çocuklarımızın yeteneklerine, gelişimlerine ve zekalarına katkı sağlar.
Aşağıda listelediğimiz oyunlar 2-5 yaş arası çocukların zeka gelişimine en çok katkı sunan oyunlardır. Çocuklara alınan onlarca oyuncağın arasından en çok hangileri çocuklarımızın zekasını geliştiriyor bu şekilde değerlendirmiş de oluruz.
Zeka Geliştiren Oyunlar – Tek Kişilik Oyunlar
Bu oyunlar ister çocuğunuz sizinle oynasın ister yönlendirme olmadan tek başına oynasın zeka geliştirici oyunlardır.
1- Bloklarla oyunlar
Tahta blok, lego gibi üst üste, iç içe geçebilen oyuncaklar çocuklar ve hatta yetişkinler için vazgeçilmez zeka oyunlarındandır. Farklı şekiller ve farklı renklerdeki bloklar tercih edilmelidir. Hayal gücü ve el yeteneklerini geliştirmek için en populer zeka geliştirici oyuncakları çocuklarımızın sepetlerinden eksik etmemeliyiz.
2- Yap Boz
Zeka geliştiren oyunlar arasında yine en faydalı diyebileceğimiz oyunlardan biri Yap Boz dur. Özellikle TANGRAM adlı yap bozları çocuğunuza almanızı tavsiye ederiz. Çeşitli geometrik şekiller ve renklerden oluşan bu oyuncak sayesinde odaklanma, geleceği planlama, görsel zeka, problem çözebilme yetenekleri gelişmektedir. Hedeflenen şekli oluşturmak dışında yaratıcılıklarını kullanıp yeni şekiller de oluşturabilirler.
3- Kelime Avcısı
Kelimeler ile resimleri yanyana göstererek kelimelere karşı bir görsel hafıza oluşturmaya çalışılan bir oyundur. Örneğin hayvan resimlerinin olduğu kartlar ile isimlerinin yazdığı kartları (bunlar yine blok ya da magnetler de olabilir bir kağıda kendiniz de yazabilirsiniz) önce siz okuyarak gösterin. Birkaç denemeden sonra resimler ile kelimeleri karışık şekilde yerleştirin ve resmi gösterip bunun adı hangisiydi diye sorun.
4- Rol Yapma Oyunları
Küçükken hepimizin oynadığı doktorculuk, evcilik, öğretmencilik gibi rol yapmayı gerektiren oyunlar çocukların yaratıcılığı ve hayal güçlerini geliştirmeleri açısından yararlı oyunlardır. Dil gelişimini de etkileyen bu oyunlar sayesinde ayrıca çocuklar gerçek hayatta rol yaptıkları kişilere karşı empati yapma duygularını geliştirmiş olacaklardır.
5- Nesneyi Bulma Oyunu
Tek ihtiyacınız olan şey nesnelerin resimlerinin olduğu kartlar ya da varsa aynı nesneden ikincisi. Çocuğunuza bulmasını istediğiniz nesnenin resmini gösterip onu odada nerede olduğunu sorun. Nesnenin adını, nasıl söylendiğini öğrenmekle birlikte hafızasını kullanma yetisini kazandırmış olacaksınız.
6- Labirent Oyunları
Labirent oyunlarını, görsel takip yeteneği, problem çözme kabiliyeti, hayal gücünü geliştirme, motor yeteneklerini geliştirme açısından çok etkilidir. Bu çalışmalarını etkinlik kitaplarında ya da çeşitli çocuk dergilerinde bulabileceğiniz gibi siz de çizebilirsiniz. Çocuğunuz labirentin içini çizerken siz de ‘sağa, sola, aşağıdan, yukarıdan’ gibi komutlarla çocuğunuzun yön bilgilerini de geliştirebilirsiniz.
Zeka Geliştiren Oyunlar – Grup Oyunları
Sizin dışınızda çocuğunuzun başka çocuklarla oynadığı oyunlar onların sosyal yeteneklerini; paylaşma, empati kurma ve iletişim becerilerini geliştirmesini sağlar.
7- Kutu Oyunları
Etkinlik kitapları ve dergilerde çokca bulabileceğimiz oyunlardandır. Zar atarak ilerlenilen çeşitli tuzaklara gelindiğinde geriye dönen ya da belli kutucuklara geldiğinde ileriye atlamayı gösteren bu oyunlar çocuklara sayı saymayı, ileri-geri gitme kavramlarını ve sıra beklemeyi yani sabretmeyi öğretmektedir.
8- Ayıcık Diyor Ki!
Ayağına dokun, etrafında dön, kırmızı renkte bir nesne bul, alkışla, zıpla gibi birçok komutu listeye ekleyebilirsiniz. Bu oyunun kuralı her komutun başına çocuğunuzun sevdigi bir oyuncağın adını söyleyerek başlamanız. ‘Ayıcık diyor ki kollarını salla!’. Eğer siz başına aycık diyor ki demezseniz ve çocuğunuz komutu yine yaparsa puan kaybeder. Bu oyun sayesinde odaklanma, dinleme ve canlandırma becerileri gelişmektedir.
9- Baş, Omuz, Diz, Ayak
Zeka geliştiren oyunlar içinde çocuk şarkıları da en önemli araçlardandır. Vucudumuzun belli bölgelerini tanımak, onları gösterebilmek, şarkı ritmine ayak uydurmak ve şarkıya eşlik etmek; aynı anda dört yeteneğini de kullandıkları bu tarz şarkılar çocuklar için hem çok eğlenceli hem de çok eğiticidir.
10- Saklambaç Oyunu
En basit ve yaygın oyunlardan biri olan saklambaç da zeka geliştiren oyunlardandır. İlk zamanlarda sadece yüzlerini kapatarak saklandıklarını zanneden bebeklerimiz sonradan nereye saklandıklarında görünmeyeceklerini keşfetmiş oluyorlar. Sayı sayma, saklanan kişiyi bulma ve buldukları anda sobelemek için manevra yapmak azımsanmayacak yeteneklerdendir.
11- Müzikli Numaralar
10 adet kağıda 1’den 10’a kadar olan rakamları şekiller yardımıyla çizin. Örneğin 3 tane elma resmi, 4 tane muz, 5 tane yıldız resmi gibi. Yaşına göre sırasıyla ya da karışık bir şekilde bu kağıtları yere dizin. Daha sonra iskambil kağıtlarından yine 1-10 arası sayıları karışık ve kapalı şekilde ortaya koyun. (Bu oyunu 1-6 arası rakamlarla yapıp zarla da oynayabilirsiniz)
Müzik açın ve çocuklardan kağıtların etrafında dans ederek dönmesini isteyin. Müziği kapattığımızda iskambil kağıtlarından birini çekin gelen rakam hangisi ise o sayının olduğu şekli göstermelerini isteyin. Sayı sayma ve numara hafızasını geliştirme açısından etkili ve eğlenceli bir oyundur. Yukarıda anlattığımız Kelime Avcısı oyunundaki materyallerle de bu oyun oynanabilir.
12- Heykel Oyunu
Klasik oyunlardan biri olan Heykel oyunu, ‘Stop! ya da Don! olarak da bilinir. Müzik açıkken dans eden çocuklar müzik durduğunda hareket etmeden durmaya çalışacaklardır. Küçükler için kıpırdamadan durmak bile büyük bir beceridir ancak yaş ilerledikçe oyun geliştirilebilir. Örneğin durduklarında bir insan, hayvan ya da bir nesneyi canlandırarak poz vermeleri istenilebilir. Örneğin dansa başlamadan önce Anne pozu vereceksiniz diyip hayal ve imgeleme becerileri geliştirilebilir. Liste baba, dede, kedi, at, masa gibi uzatılabilir.
13- Yabancı Dil
Erken yaşta çoklu dil öğrenimi çocuklar için hem daha kolaydır hem de zihinsel gelişimlerini olumlu yönde etkiler. 7 yaşına kadar olan çocuklara 2 ve fazlası dil öğretmenin bir sakıncası yoktur. Aksine araştırmalar çoklu dil öğreniminin beynin hem sağ hem de sol loblarının kullanılmasına, konuşma ve gramer bilgilerini daha hızlı kavranmasına, dil bilgisi kurallarını anlamada ve 3. 4. dilleri daha hızlı öğrenmede çok büyük etkisi olduğunu belirtmektedir.
Ayrıca hayatta yeni şeyler öğrenme ve kavrama kabiliyetlerini artırır. Çocuklarımıza 6-7 yaşına gelene kadar biz bilmiyorsak da farklı dillerde çocuk şarkıları dinletebiliriz. Renkleri, sayıları hayvan isimlerini hangi dilde olduklarını da söyleyerek öğretebiliriz.
14- Sportif Oyunlar
Fiziksel enerji isteyen her oyun çocuklarımızı hem motor yetenekleri açısından hem de zeka açısından geliştirmektedir. Özellikle açık havada oynanan ve fiziksel olarak yüksek enerji harcatan oyunlar çocuklarımızın odaklanma sorunlarını çözmekte, sosyal gelişimlerini olumlu etkilemekte, sabretme, dayanışma, liderlik etme, ekip olma, fiziksel dayanıklılık gibi birçok olumlu yönlerini geliştirmede etkisi vardır. Koşma, yakalamaca, zıplama, seksek, ip atlama, mini basketbol, halat çekme oyunu gibi oyunlar bunlara örnek verilebilir.
15- Sanatsal Etkinlikler
Şarkı söyleme; beynimizin pozitif merkezini geliştirir, ayrıca şarkı sözlerini ezberlemek büyük bir hafıza çalıştırma egzersizidir.
Dans etme; çocuğun genel motor yeteneklerini, beynin koordinasyon becerisini, sosyalleşmesini ve özgüvenini geliştirir.
El-Parmak Boyama Çalışmaları; yaratıcılık, hayal gücü, ince motor yeteneği, renklerle yapılan deneyimler sayesinde keşfetme güdüsü gibi birçok yeteneği geliştirmektedir.
Müzikal enstrümanlar; Sesler çocukların beyinleri için en etkileyici uyarıcılardır. Çocukların bu sesleri kendilerinin çıkarmaları, oyuncak da olsa bir müzik aleti ile oynamaları onların duygusal gelişimlerini, IQ seviyelerini, sosyal yeteneklerini ve tabiki motor yeteneklerini geliştiren önemli bir araçtır. Özellikle bir profesyonelden alınan enstrüman dersleri sayesinde çocuklarda disiplinli ve sabırlı olmak gibi özellikler de daha hızlı gelişir.
Hikaye kitabı okuma; Dil ve iletişim becerileri için en önemli araçtır. Ayrıca yaratıcılık ve hayal gücünü geliştirmenin de en iyi yoludur. Başka dillerdeki hikaye kitaplarını okumak da çocuklarda zeka gelişimi için önemlidir.
Çocuklarımızı tanımanın yeteneklerini keşfetmenin en iyi yolu onlarla oynamaktır. Hem fiziksel hem zeka gelişimleri açısından en önemli şey onların mutlu olmasıdır. Oyun oynarken öncelikle birşey öğrenmesini değil eğlenmesini dikkate almalısınız. Çocuğunuz eğer eğleniyorlarsa vermek istediğinizi mutlaka alacaktır.
Çocuklarınızla keyifli vakitler geçirmeniz dileğiyle…
Liste halinde sizin için hazırladığımız ÇOCUK OYUNLARI için BURAYA,
Diğer yazılarımı okumak için BURAYA tıklayınız.
