Yalanı bir konuda kasıtlı veya kasıtsız olarak gerçeğe aykırı haber veya bilgi vermek olarak tanımlayabiliriz. Çocuklarda yalan ise belirli bir yaşta hayalle gerçeği ayırt edememe, soyut kavramları algılayamama gibi nedenlerle söylenen sözler, belirli bir yaştan sonra bilinçli bir şekilde söylenen gerçek dışı sözler diyebiliriz. Bu yazımda çocuklarda yalan söyleme nedenleri ve bu durumda sergilememiz gereken yaklaşım üzerine bilgiler bulabilirsiniz.
Öncelikle çocukların kaç yaşında yalan söyleme eğilimine girdiklerini öğrenelim.
İçindekiler
Çocuklar Kaç Yaşında Yalan Söylemeye Başlar?
3 Yaş
3 yaşındaki bir çocuk artık çevresinin kendisinden bağımsız bir ortam olduğunu kabul eder ve kedisinin de bu çevrede bir birey olduğunu algılamaya başlar. Bundan önce herkesin kendi gibi düşündüğünü zanneder. Eğer kendisi bir çikolatayı seviyor ise herkesin sevdiğini düşünür ya da kedisi bir şeyden korkuyorsa herkesin de ondan korktuğunu düşünür. Bu nedenle bu yaş ve öncesi çocukların söylemleri ve davranışları hayal güçlerine dayalıdır. Ebeveynler bu yaşlarda çocukların söylemlerini yalan olarak değerlendirmemelidir.
4 Yaş
4 yaşındaki bir çocuk artık kendi dışındaki dünyanın kuralları olduğunu kabul eder ve başkalarının hak ve istekleri olduğunu öğrenmeye başlar. Aynı zamanda kendisinin ne düşündüğünü kendisi söylemediği sürece bilinmeyeceğini öğrenir. Yalan kavramı bu yaşta öğrenilmez ama farklı bir durumun meydana geldiğini gözlemlemeye başlar. Yalanı tam olarak çözememiş olsalar da bu yaşta yalana başvurabilirler.
5 Yaş
5 yaşında ilk çocukluk evresinin altın çağı olarak adlandırılır. 5 yaş çocuğu artık yüksek derecede toplumsallaşmış bir birey görünümündedir. Kişisel ve sosyal ilişkilerinin arttığı bu yaşta gözlem becerisi gelişmiştir ve artık gerçek ile yalan arasındaki farkı biliyordur. Çocuk artık ebeveynin ona kızmaması için ya da üzülmemesi için olayları gerçekten farklı olarak anlatmaya başlayabilir.
6 Yaş
6 yaşındaki çocuklar da somutlamanın yanında soyutlama becerisi de gelişmiştir. Kendilerini, ailelerini ve çevresini daha iyi gözlemleyen çocuklar daha bilinçli bir şekilde yalan söylemeye başlayabilirler.
7 Yaş
7 yaşından sonra yalan söyleme davranışı normal olarak kabul edilemez. Aile yalan söyleme davranışının sıklığını ve nedenlerini gözlemleyip gerekli yerde müdahale etmelidir.
Çocuklar Neden Yalan Söylemeye Başlar?
- Çocuklarda yalan söyleme öncelikle anne, baba ya da çevresindeki kişilerin yalan söylemesi ile görülür (model olma),
- Çocuğa verilen sözlerin tutulmaması,
- Çocuğun sevgi ve ilgiden mahrum bırakılması,
- Ailesinin ve arkadaşlarının dikkatini çekme çabası,
- Ceza yolunun seçilmesi ve benimsenmesi,
- Eleştiri ve aşağılanmanın olması,
- Hayal ve isteklerinin yerine gelmemesi,
- Öz güven sorunu yaşanması,
- Çekingenlik ve korkunun oluşması,
- Hayal kırıklığına uğramamak ve uğratmamak çabası,
- Takdir görememe gibi birçok yanlış tutum çocukların yalan söylemesine sebep olabilir ya da yalan söyleme davranışını arttırabilir.
Çocukların Yalan Söylememeleri İçin Nelere Yapabiliriz?
- Pembe, küçük yalan olarak adlandırdığımız durumlardan kaçınmalıyız.
- Mükemmelliyetçi tavırlardan uzak durmalı çocuğu olduğu gibi kabul etmeliyiz.
- Koşulsuz sevgiyi çocuğa göstermeliyiz
- Yalan söylemenin olumsuzlukları üzerine sohbetler etmeli, hikayeler okumalı, filmler izlemeliyiz.
- Yalan söyleme davranışı sergileyen çocuğun kişiliğini değil, davranışını ele alıp uyarılarda bulunmalıyız.
- Çocuğa yeterli ilgiyi göstermeliyiz.
- Çocuğun hobilerini, ilgisini, yeteneğini keşfederek öz güvenini arttıracak etkinliklerde bulunmalıyız.
- Baskıcı bir ebeveyn olmaktan kaçınıp destekleyici olmalıyız.
- Tehditler savurmak yerine tercihler sunmalıyız.
Sevgilerimle…
Diğer yazılarıma ulaşmak için buraya,
Instagram hesabıma ulaşmak için buraya,
www.tatlibirtelas.com Instagram hesabına ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
