Yarık dudak ve yarık damak; bebeğin dudağının veya ağzının hamilelik sırasında doğru şekilde şekillenememesinden kaynaklı bir doğum kusurudur. Bununla birlikte bu yarık tiplerine “Orofasiyal Yarıklar” denilirken, “Tavşan Dudak” tabiri de sık kullanılmaktadır.
Detaylara değinmeden önce bilinmelidir ki, yarık dudak ya da yarık damak ile doğan bir bebeğinizin olması üzücü olsa da, bu durumun bir takım operasyonlar sonucu düzelebildiği gerçektir.
İçindekiler
Yarık Dudak Nedir?
Dudaklar, gebeliğin dördüncü ve yedinci haftaları arasında oluşur. Hamilelik sırasında bebek geliştikçe, vücut dokusu ve başın her bir tarafından bir araya gelen özel hücreler yüzün merkezine doğru büyüyerek yüzü oluştururlar. Dokuların birleşmesi sonucu dudak ve ağız gibi yüz organları oluşur. Dudağı oluşturan doku doğumdan önce tamamen birleşmezse yarık dudak oluşur. Bu, üst dudakta bir açıklığa neden olur. Dudaktaki açıklık küçük bir yarık veya dudak ve burundan geçen büyük bir açıklık olabilir. Yarık dudak, dudağın bir veya her iki yanında veya dudağın ortasında görülebilir ve yarık dudağı olan çocukların yarık damakları olabilir.
Yarık Damak Nedir?
Ağız çatısı (damak) gebeliğin altıncı ve dokuzuncu haftaları arasında oluşur. Ağız çatısını oluşturan doku, hamilelik sırasında tamamen birleşmezse yarık damak oluşur. Bazı bebeklerde damağın hem ön hem de arka kısmı açıktır. Diğer bebeklerde ise damağın sadece bir kısmı açıktır.
Yarık Dudak ve Yarık Damak Nedenleri
Orofasiyal yarıkların nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bazı çocuklarda genlerindeki değişiklik nedeniyle yarık dudak veya yarık damak olduğu düşünülür. Yarık dudak ve yarık damak oluşumuna genlerin, annenin çevresiyle temas ettiği şeylerin, annenin yediği- içtiği veya hamilelik sırasında kullandığı bazı ilaçların ve diğer faktörlerin kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir.
Risk Faktörleri
Son zamanlarda yapılan araştırmalarda, bebeklerin orofasiyal yarık ile dünyaya gelme şansını arttıran risk faktörleri aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- Hamilelik sırasında sigara içen kadınların bebeklerinde, içmeyenlere göre daha fazla yarık olma durumu gözlenmiştir.
- Diyabet. Yarık riski, gebelik öncesinde diyabeti teşhis edilen kadınların bebeklerinde, diğerlerine göre daha yüksektir.
- Bazı ilaçların kullanımı. (Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçların risk arttırdığı gözlenmiştir)
Teşhis
Orofasiyal yarıklar, özellikle yarık damak veya yarık dudak, hamilelik sırasında rutin bir ultrason ile teşhis edilebilir. Bebek doğduğunda ise gözle görülür bir şekilde teşhis mümkündür. Bununla birlikte, bazen belirli yarık damak tipleri (örneğin submuköz yarık damak ve bifid uvula) yaşamın ilerleyen zamanlarına kadar teşhis edilemeyebilir.
Yarık Dudak ve Yarık Damak Tedavisi
Orofasiyal yarıkları olan çocuklar için tedavi yöntemleri yarığın ciddiyetine bağlı olarak değişebilir; çocuğun yaşı ve ihtiyaçları, ilişkili sendromları veya diğer doğum kusurlarının varlığı tedavi yöntemi belirlemede baz alınır.
Yarıklar genellikle ameliyatla tedavi edilir.
Çoğu çocuk büyüdükçe ek cerrahi işlemlere ihtiyaç duyacaktır. Cerrahi onarım, çocuğun yüzünün görünümünü iyileştirdiği gibi; nefes alma, işitme, konuşma ve dil gelişimini de iyileştirebilir. Orofasiyal yarıklarla doğan çocuklar, dişleri için özel ortodontik bakım, konuşma terapisi gibi başka tür tedavilere ve hizmetlere ihtiyaç duyabilirler.
Dudak Onarım Ameliyatı
Dudak onarımı ameliyatı genellikle çocuğunuz yaklaşık üç aylıkken yapılır.
Çocuğunuza genel anestezi verilir ve yarık dudak dikkatlice onarılır ve dikişlerle kapatılır.
İşlem genellikle 1-2 saat sürer. Ve çoğu çocuk bir iki gün hastanede kalabilir.
Dikişler birkaç gün sonra çıkarılır veya kullanılan dikiş tipine bağlı olarak kendi başlarına çözülebilir.
Çocuğunuzun hafif bir yarası olacak, ancak cerrah daha az farkedilmesi için yarayı doğal hatlarıyla hizalamaya çalışacak. Yaranın solması ve zamanla daha az belirginleşmesi gerekir.
Damak Onarım Ameliyatı
Damak onarımı ameliyatı genellikle çocuğunuz 6-12 aylıkken yapılır.
Ağız tavanındaki boşluk kapanır. Kasların ve damak zarının iç tabanı yeniden düzenlenir. Yara, çözülebilir dikişlerle kapatılır.
Operasyon genellikle yaklaşık iki saat sürer ve genel anestezi altında yapılır. Çoğu çocuk 1-3 gün hastanede kalabilir.
Damak onarımındaki yara ağız içinde olacaktır.
Ek Ameliyatlar
Çocuğunuz büyüdükçe ek ameliyatlara ihtiyaç duyabilecektir.
- Dudakların ve damağın görünümünü ve fonksiyonunu iyileştirmek için bir takım ek ameliyat tercih edilebilir. (Orijinal ameliyat sonrası gerekliyse veya devam eden konuşma problemleri varsa.)
- Burun şeklini iyileştirmek için uygun görülebilir.
- Çenenin görünüşünü iyileştirmek için tercih edilebilir. (Yarık dudak veya damak ile doğmuş bazı çocukların küçük veya “geriye yaslanmış” bir alt çenesi olabilir)
Toplum Desteği
Ayrımcılık olgusunun temelinde farklı olanı yadırgamak yatar… İnsanlar, karşısında kendinden farklı bir insanı gördüğünde bilinçli ya da bilinçsiz tepki verir ve duruma adapte olma zorluğu yaşar. Toplum içerisindeki bu olumsuz bakış açısı, ne yazık ki doğum kusuru ya da herhangi bir engeli olan kişiye psikolojik açıdan tahmin edilemeyecek yaralar açabilir.
Özellikle çocuklar bu dönemde daha fazla acımasız olabiliyorlar. (Çünkü davranışlarının nelere sebep olabileceği konusunda fikir yürütemiyorlar)
Bu aşamada öncelikle kendimizi, sonra da çocuğumuzu bu gibi durumlarda nasıl davranmamız gerektiği konusunda bilinçlendirerek, karşı tarafı mümkün mertebe incitmemeye çalışma hususunda eğitmemiz gerekmektedir.
Bu bir Sosyal Sorumluluktur ve çok gereklidir. Ve her ebeveyn ilk önce kendi ailesinden sorumludur.
Lütfen Hassas Olalım.
